روز جهاني كتاب؛ ما كه نيستيم


نويسنده: غلامرضا معصومي


    امروز 23 آوريل (سوم ارديبهشت) روز جهاني كتاب و كپي رايت است؛ روزي كه يونسكو از كشورهاي جهان مي خواهد به احترام كتاب، لحظه اي هم كه شده از جا برخيزند. امروز در بسياري از كشورهاي جهان جشن هاي كتاب برگزار مي شود و بسياري از آناني كه دل در گرو كتاب به عنوان محمل فرهنگي، سياسي، علمي، اقتصادي و... دارند از اين زاده هر دو دنياي كهنه و نو سخن مي گويند.
    البته يونسكو بهانه هاي خوبي هم براي نامگذاري اين روز به نام كتاب دارد. امروز زادروز يا روز مرگ كساني است كه در عرصه كتاب و نوشتن مرزهاي فردي و ملي را درنورديدند و به جهان نگاه تازه اي بخشيدند. ميگل سروانتس، ويليام شكسپير، ولاديمير ناباكوف و چند نويسنده سرشناس و نه چندان ناشناس از منظر ايرانيان از اين جمله اند.
    در گذشته هاي نه چندان دور مردم كاتالونياي اسپانيا به كساني كه در اين روز كتاب مي خريدند به ازاي هر كتاب يك شاخه گل رز هديه مي دادند و اين سنت در سال 1374 شمسي به تصويب نمايندگان كشورهاي عضو يونسكو رسيد و روز جهاني كتاب شد. يونسكو پيش از اين و در چند اقدام از جمله نامگذاري سال كتاب (1972) گام هاي ديگري برداشته بود.
    در اين همه برنامه و تدارك هاي بي شمار، اما ما هيچ سهمي نداريم. نه اين كه نمي توانيم داشته باشيم كه نمي خواهيم. امروز مثل سال هاي رفته، بيش از صدها برنامه براي پاسداشت كتاب برپا مي شود، اما در كشور فرهنگي ما با بيش از چندين قرن پيشينه كتابت و نوشتن هيچ خبري نيست؛ نه اين كه هيچ خبري نيست، خبرهايي مي تواند باشد، اما كسي از اصل موضوع چيزي نمي داند. راستي چند نفر از مردم ما (فرهنگيان و نخبگان و اهل كتاب را مي گويم، مردم كوچه و خيابان پيشكش) براستي مي دانند روزي هم به نام كتاب در تقويم جهاني وجود دارد و اين كه براي جهان، كتاب آنچنان ارزش دارد كه روزي را به نامش كنند و برايش به پاخيزند.
     و اين يعني همه تلاش هاي ما براي گسترش فرهنگ كتابخواني به چيزي در همين حد بي توجهي خلاصه مي شود و انتظار براي برداشتن گام هاي بلند براي ارتقاي فرهنگ كشور به شوخي مي ماند.
    خوب است به جاي هزار برنامه پرهزينه مثل نمايش ها، همايش ها و اجلاس ها، در سال هايي كه مي تواند به اصلاح الگوي مصرف منجر شود، به فكر فرهنگ سازي و اطلاع رساني از مسائل و مشكلات فرهنگي، اقتصادي، اجتماعي و... كشور باشيم

منبع: بانك اطلاعات نشريات كشور